1. PURUNSEN LEH PURUN VAR TICHHETUTE

A. India ram pum huapa Purunsen leh Purunvar eichhetu rannung,natna leh hnim

1. Rannung:

     (1) A hnah ei rangtu rannungte (Thrips, Thrips tabaci)

     (2) Maimawm te,ke 8 nei (Mites)

2. Natna:

     (1) A hnah rau (Leaf blight/Purple blotch, Alternaria porri)

     (2) A par/zik dum (Smut)

     (3) A hnah uai/vuai (Downy mildew)

     (4) A hnah de thek thek/val thliah thliah (Blast /Neck rot)

3. Hnim:

     Purun chinna hmun azirin hnim a inang lo. Hnah sin (thang, di, kaihphihrit), Phungladin (sedges), Hnahbial leh a zam chi a awm.

B. MIZORAM ATANA PURUNSEN LEH PURUNVAR EICHHETU RANNUNG, NATNA LEH HNIM

I. Rannung

     (1) Pangang (Onion caterpillar, American bollworm, Tobacco cater- pillar)

     (2) Purun lung (Onion maggot)

     (3) Purun hrik (Aphids)

2. Natna

     (1) Purun hnah rau, de leh tawih (Purple blotch, Altemaria porri)

     (2) Purun tawih leh vuai (Basal rot and wilt)

3. Hnim

     Hnim chi hrang hrang a awm.

II. PURUN HMUNA A EICHHETU RANNUNG, NATNA, RANNUNG THA THLITHLAI

1. Agro Eco-System Analysis (AESA):

     Hmundangah AESA chu chipchiar zawkin tarlan tawh a ni.

2. Purunsen leh Purunvar chinna hmun tlawh thuak thuak:

     A khat tawkin loneitu chuan an purun hmun an tlawh anga, eng ang rannung nge awm, eng ang natna in nge purun chu tlakbuak, rannung a tam em, ETL a thleng dawn em, natna chu a nasa em, a darh chak em tih leh eng ang rannungtha nge awm tih leh an tam dan te an thlithlai anga rannungtha an tam phei chuan rannung thahna hlo kah kher pawh a ngailo thei a ni.

3. Purun hmuna Thleng dar eng hun leh puan ban thlun:

     Purunsen leh a Purunvar hmunah rannung te tak te te man nan hectare khatah hmun 10-ah, a khat tawkin thleng dar eng, a chhung lem tel/grease a nuai mawm hun tur a ni. Hetiang deuh bawk hian Puan ban, hmun sawmah thlun tur a ni.

Source
Ziaktu : C. Lalnithanga, APPO

Bu hming : Loneitu Thian (IPM)
Department of Agriculture (Crop Husbandry)
Page 189-193

PURUN SEN LEH PURUN VAR EICHHETU RANNUNG HLAUHAWM CHIN (ETL)

      Purunsen leh Purunvar hmuna rannung awm chu an inthlah pun chak chuan a hlauhawm chin ETL a thleng dawn tihna a ni. ETL hi Purun ven nan rannung thahna hlo kah a tul dawn leh dawn loh hriatna ber a ni. Chuvangin loneitute chuan ETL an hriatchian a ngai hle a ni. Purunsen leh Purunvar eichhetu rannung pahnih atana ETL chu a hnuai a mi hi a ni:

SL.NO Rannung ETL
1 Purunsen/Purunvar lung (Onion Maggot) Purunsen/Purunvar zung khatah lung pakhat a awmin
2 Purun eitu pangang Purunsen/Purunvar kung khatah pangang pakhat a awmin.

III. PURUNSEN LEH PURUNVAR NANA IPM TURTE

A. Loneitu thiamsa

     1. Purunsen/Purunvar chin zawhah Vaimim, Faisa, Wheat chin tur hian natna a titlem.

     2. Lei a awm natna hrik a tlem nan leh thlai rulhut suat nan, hectare khatah Neem cake 200kg thehdarh tur a ni.

      3. A hun takah, a chinna tur hmun buatsaih saah a tiak chu a inhlat lam tur dik takah phun tur a ni a, fertilizer pawh a hman tur dik tak hman tur a ni. Tichuan Purunsen/Purunvar a thang tha anga, hnim aiin a thang chak thei dawn a ni.

B. Hmanraw dang hman

     Phunsawn atanga kar 4-6 chhung chu hnim thlawhfai tur a ni.

C. Rannung tha leh hrik tangkai hman

1. Humhalh

     Khuavanglamdar, Maimawm , Daidep Daidepria, Syrphids , thlangdar tangkai ho te humhalh tur a ni a, hemi atan hian rannung thahna hlo a pawnga takin kah mai mai loh tur a ni.

2. Purunsen leh purunvar hmuna chhuah

     (a) Purunsen chi 100gm leh Trichoderma viride 2gm chu kui/tuh hmain nuaipawlh tur a ni.

     (b) Rannungte leh purun tuihnang dawttu suattu atan Chrysoperla carnea chu purun hmunah chhuah tur a ni a, Purun kung khatah 2 zel hisapa chhuah tur a ni.

D. Rannung thahna hlo leh natna damdawi kah/hman

     1. A tul tawpkhawkah lo chuan rannung thahna hlo leh natna damdawi kah loh tur a ni a. Rannung chuan ETL a thlen chuan rannung thahna hlo him deuh kah tur a ni.

     2. Neem rah mu densawm tui (NSKE) @5ml leh tui 1 litre kah tur a ni.

     3. Purunsen chi 1kg leh Carbendazim 3gm, tuh/kui hmain nuaipawlh tur a ni.

     4. Dimethoate 35EC @ 2ml leh tui 1litre chawhpawlh kah tur.

     5. Natna (a hnah tawih leh rau) Ven nan Mancozeb 3gm leh tui 1litre chawhpawlha kah tur.

Heng a hnuaia hnim tur engemaw zawk zawk hi kah tur a ni.

     (a) Lei lehphut tawh hnu, purun tiak Phun sawn hnuin Fluchloralin @ 4mI leh tui 1litre chawhpawlh, kah zawh veleh lei nen hai pawlh nghal vek tur a ni.

     (b) Thlai chi thlak hnu, hnim leh thlai la tiah hma siin Pendimethalin@ 3ml leh tui 1lire chawhpawlh hisapin kah tur a ni.

IV. PURUN SEN LEH PURUN VAR THAN DAN ANG ZELA IPM HMANTURTE

Sl.No
Purun sen/Var /len lam
Rannung/Natna
IPM
1 A chi tuh/ kui hma 1. Leia awm rannung 2. Leia awm natna hrik 1) Nipui laiin thuk hleka lei nisaah kar 2-3 tal pho tur

2) Lei lehphut hnu, thlai chi thlak/tuh hmain fluchloralin @ 4ml leh tui 1litre chawhpawlh a lei kah tur. Kah hnuah lei nen hai pawlh tur

3) Thlai chi thlak hnu, thlai to hma, leh hnim to hmain pendimethalin @3ml leh tui 1 litre Chawhpawlh kah tur.

2 Purunsen/var chi leh tiak 1. A zik thi natna (smut)

2. A kung tawih (blotch)

3. Rannungte (Thrips) a hnah ei rangtu

1) Purun sen chi 100gm Carbendazim 2gm nuaipawlh hnuah kui/theh/tuh tur

2) Rannungte man nan puan ban hectare 1-ah hmun 5 ah thlun tur a ni.

3) rannung suat nan Dimethoate 35EC @ 2ml leh tui 1 litre chawhpawlh kah tur.

3 Purun than that lai 1. A hnah/zik lung (maggot)

2. Hnim chi hrang hrang

3) A hnah dawttu leh ei rangtu (Aphids, thrips)

4) Pangang (Tobacco caterpillar)

5) Maimawmte (Mites)

6) A tuihnang dawttu (Aphids)

7) A hnah tawih (blotch)

1) A hun taka tui peka, hnim thlawhfai tur

2) A bul inhlat lam dik takah phun tur, a hun taka a tiak phunsawn tur

3) Fertilizer a mamawh tawk dik tak pek tur.

4) Phunsawn atanga kar 4-6 chhung chu fai taka hlo thlawh tur.

5) Khuavanglamdar, Maimawm, daidep, daidepria humhalh tur.

6) Puanban hmun 5 talah thlun leh tur.

7) Rannung atana ETL a thlen chuan Dimethoate 35EC @2ml leh tui 1litre chawhpawlh kah tur.

8) Rannung leh pangang a tam thei ang ber mana, rahhlum tur.

9) Trichogramma chilonis kartin tum 4 chhuah tur. Hectare khatah 50,000 (Trichocard 3)chhuah tur.

10) Maimawmte (mites) suat nan dicofol @4ml leh tui 1 litre chawhpawlh kah tur.

11) A tuihnang dawttu (Aphids) suat nan Dimethoate 35EC @2ml leh tui 1 litre chawhpawlh kah tur.

12) A kung tawih (blotch) ven nan Mancozeb @3gm tui 1litre chawhpawlh kah tur.

Download